Dysfunkcje integracji sensorycznej – objawy zaburzeń

Nadaktywność, nadruchliwość i rozkojarzenie – często jest pierwszym objawem, jaki zauważają rodzice i opiekunowie. Zdarza się, że dziecko jest prawie przez cały czas w ruchu – biega, krótko się koncentruje na czynnościach i zabawach, jego aktywność jest bezcelowa. Spokojne siedzenie w miejscu jest niemożliwe. Sprawia wrażenie, że „wszędzie jest go pełno”. Rozkojarzenie tego typu jest szczególnie uciążliwe w przedszkolu i szkole. Nie jest w stanie skoncentrować się podczas zajęć i lekcji, ma trudności z pracami domowymi, nadmierna aktywność układu nerwowego uniemożliwia zabranie do szkoły tego co potrzebne, uniemożliwia skupienie uwagi na wykonywanej czynności bez dekoncentracji na bodźcach nieistotnych.

Problematyczne zachowania – dziecko może wydawać się smutne, wybredne, nie cieszy się z chwil spędzanych z rodziną i rówieśnikami. Zdarza się, że wpada w szał bez powodu, nie potrafi przegrywać, ma trudności z grami zespołowymi. Mogą też pojawić się trudności ze spożywaniem posiłków, dzieleniem się zabawkami. Dziecko nie radzi sobie ze stresem a także z nowymi sytuacjami. Oprócz tego może pojawiać się lęk przed szybkim ruchem, trudności podczas lekcji w – f wynikające ze słabszego poczucia własnego ciała, nadwrażliwość układu przedsionkowego powodująca niechęć do każdego rodzaju ruchu. Objawy mogą przyjmować postać odmienną – dziecko podejmuje działania niebezpieczne poprzez skakanie z wysokości bez odczuwania lęku, nadmierne przyjmowanie pozycji – głową w dół, ciągłe kręcenie się bez odczuwania zawrotów głowy, poszukujące ciągłego ruchu. Zdarza się, że dziecko z zaburzeniami SI będzie zasłaniało uszy na skutek różnych dźwięków, które nikomu innemu nie przeszkadzają, lub będzie wydawało z siebie głośne dźwięki i przykładało do uszu grające zabawki. Wiąże się to z nieprawidłowym przetwarzaniem bodźców słuchowych.

Problemy w interakcjach społecznych – dzieci mają problemy z kontaktem z rówieśnikami, rodziną, trudności społeczne. Zaburzenie integracji sensorycznej w pewnych obszarach mózgu mogą powodować niechęć do zabaw z rówieśnikami, trudności w relacjach z dalszą rodziną, ze znajomymi. Dotyk innych osób może być dla dziecka nie do zniesienia, wtedy będzie reagowało ucieczką, agresją, niezadowoleniem. Najprawdopodobniej, będzie to spowodowane – dysfunkcją w zakresie układu dotykowego. Wizyta u fryzjera może okazać się niemożliwa, podobnie czynności higieniczne takie jak obcinanie paznokci czy mycie zębów lub twarzy. Oprócz trudności w kontaktach społecznych dziecko może przejawiać problemy z różnymi fakturami ubrań. Trudnością będzie przejście z garderoby „zimowej” na „letnią”. Czasem problemy przyjmują postać odwrotną – dziecko poszukuje fizycznie agresywnego kontaktu – uderza w ściany, ludzi, wciska się w ciasne miejsca, poszukuje docisku, dotyku.

Opóźnienia rozwoju mowy i języka – mowa i język zależą od wielu procesów z zakresu przetwarzania bodźców, dlatego mogą rozwijać się wolniej. Rodzice i osoby z otoczenia dziecka będą zauważały słabiej rozwiniętą mowę i artykulację w porównaniu z rówieśnikami, niewyraźną mowę, którą będą rozumieli tylko najbliżsi. Dziecko nierozumiane przez innych będzie poirytowane, będzie szybciej wpadało w złość, wolniej będzie nabywało wzorce mowy z otoczenia.

Napięcie mięśniowe i koordynacja – dziecko z dysfunkcją integracji sensorycznej będzie prezentowało się jako słabsze. Utrzymanie głowy i pionowej pozycji może okazać się nie lada wyzwaniem. Skutkiem będzie szybka męczliwość, pokładanie się na podłodze, częste opieranie głowy ręką podczas odrabiania lekcji. Utrzymanie pionowej pozycji będzie dla takiego dziecka zbyt męczące. Zaburzenia przetwarzania pewnych układów, nie będzie gwarantowało odpowiedniej, adkwatnej siły mięśniowej do wykonywanego zadania. Dziecko łatwo traci równowagę, potyka się a przedmioty wypadają mu z rąk. Zdarza się, że dziecko spada z krzesła ponieważ nie ma odpowiedniej informacji gdzie dokładnie znajduje się na siedzeniu. „Niezgrabne ruchy” również mogą być objawem zaburzeń SI. Zauważymy też trudności z nauką jazdy na rowerze zarówno „biegowym” jak i dwukołowym z pedałami. Bardzo typowym objawem dysfunkcji integracji sensorycznej mogą być trudności z budowanie z klocków, układaniem puzzli.

Problemy z nauką w szkole – czytanie, pisanie i liczenie wymaga bardzo dobrej integracji sensorycznej. Problem z przetwarzaniem może zakłócać proces uczenia się zachodzący w mózgu , może skutkować złym zachowaniem, trudnościami w wykonywaniu obowiązków szkolnych, mimo predyspozycji do nauki. Pojawiają się problemy z orientacją przestrzenną, pamięcią wzrokową i słuchową, koordynacją słuchowo – wzrokową, przepisywaniem z tablicy. Dziecko może nie mieścić się w liniaturze a pismo będzie nieczytelne. Zwróćmy też uwagę na sposób trzymania długopisu czy kredek. Nieprawidłowy chwyt może być spowodowany nieprawidłowym przetwarzaniem bodący sensorycznych.

Wiek dojrzewania – w wieku nastoletnim, dziecko z problemami integracji sensorycznej może już nauczyć się radzić sobie z dysfunkcją. Trudności mogą przejawiać się w orientacji przestrzennej, wyobraźni, dziecko będzie myliło stronę prawą i lewą. Będzie miało problem z zapamiętywaniem. Nastolatki z zaburzeniami SI mogą unikać sportu, uczestnictwa w aktywnościach grupowych. Takie trudności mogą prowadzić do tego, że młoda osoba będzie miała niską samoocenę, jej pewność siebie będzie zaburzona. Dysfunkcje będą przejawiały się w braku organizacji zachowania i wykonywanych zadań.