Integracja sensoryczna

Integracja sensoryczna to podświadomy proces zachodzący w mózgu (bez udziału naszej świadomości, na przykład, tak jak oddychanie). Porządkuje informacje pobrane przez zmysły (smak, wzrok, słuch, dotyk, powonienie, ruch, grawitacja, pozycja ciała). Nadaje znaczenie temu, co jest doświadczane, przez selekcję informacji i wybór tego, na czym mamy się skupić (np. słuchanie nauczyciela i ignorowanie hałasu na szkolnym korytarzu – bodźca nieistotnego). Pozwala nam celowo działać i celowo reagować na sytuacje, których doświadczamy (tzw. Odpowiedź adaptacyjna). 

Ten proces organizacji informacji sensorycznych jest fundamentem rozwoju:

  • funkcji ruchowych;
  • mowy;
  • emocji;
  • uwagi;
  • zachowań społecznych;
  • percepcji;
  • uczenia się.

Aby następowała poprawa w organizacji ośrodkowego układu nerwowego  podczas terapii są stosowane takie ćwiczenia, które będąc właściwym „wyzwaniem” dla uczestnika terapii są stymulujące dla mózgu. Ćwiczenia muszą być dostosowane do poziomu rozwojowego dziecka jednak nie mogą być zbyt łatwe  ani zbyt trudne. Ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka -poprawiając organizację ośrodkowego układu nerwowego – wpływa na zmianę zachowania w sferze ruchowej i emocjonalnej, poprawę funkcji językowych i poznawczych oraz przejawia się lepszą efektywnością uczenia się. Terapia integracji sensorycznej ma postać „naukowej zabawy”, w której dziecko chętnie uczestniczy i ma przekonanie, że kreuje zajęcia wspólnie z terapeutą.  Zajęcia z terapii sensorycznej odbywają się w formie  indywidualnej, na odpowiednio przystosowanych salach wyposażonych w sprzęt zapewniający bodźcowanie sensoryczne układu nerwowego.

 

DIAGNOZA PROCESÓW INTEGRACJI SENSORYCZNEJ:

Terapia integracji sensorycznej może być prowadzona po wcześniejszych kompleksowych badaniach – DIAGNOZIE, prowadzonych przez kwalifikowanych terapeutów. W skład diagnozy wchodzi: WYWIAD Z RODZICEM NA PODSTAWIE ODPOWIEDNICH KWESTIONARIUSZY, OBSERWACJA SWOBODNEGO ZACHOWANIA DZIECKA NA SALI, TESTY POŁUDNIOWO – KALIFORNIJSKIE A. J. AYRES (w przypadku dzieci powyżej 4r.ż.), oraz OBSERWACJA KLINICZNA DZIECKA. Proces diagnozy zwykle kończy się szczegółowym omówieniem wyników diagnozy dziecka, wydaniem rodzicom pisemnej opinii z badań zawierającej między innymi rozpoznanie typu zaburzeń integracji sensorycznej, ewentualne zalecenia do terapii oraz ćwiczenia do domu.

 

WYBRANE WSKAŹNIKI ZABURZEŃ INTEGRACJI SENSORYCZNEJ:

Rodzice uważnie obserwujący swoje dziecko potrafią dostrzec niepokojące objawy jego zachowania, będące przejawem zburzonej integracji sensorycznej. Mogą to być  między innymi:

Trudności w obszarze motorycznym dziecka, koordynacji:

  • “niezgrabność ruchowa”, dziecko często się potyka, przewraca, wpada na meble;
  • problemy z nauczeniem się jazdy na rowerze;
  • słaba równowaga, słaba koordynacja ruchowa dziecka;
  • dziecko nie lubi zajęć na placu zabaw, wykazuje lęk przed bujaniem, wspinaniem kręceniem na karuzeli;
  • ma chorobę lokomocyjną;
  • ma problemy z nauczeniem się nowych czynności ruchowych;
  • dziecko jest statyczne, niechętnie się porusza;
  • niechęć dziecka do uprawiania sportów, niechęć do ćwiczeń na lekcji w-f;
  • słabe napięcie mięśniowe dziecka, trudności z podnoszeniem cięższych przedmiotów, szybko się męczy;
  • występują trudności manualne z pisaniem, rysowaniem, wiązaniem sznurowadeł, zapinaniem guzików, cięciem nożyczkami itp.

Trudności w obszarze psychoruchowym:

  • nadruchliwość, trudności ze spokojnym siedzeniem, staniem w miejscu; 
  • słabo reaguje na bodźce bólowe, wchodzi w ciasne miejsca, poszukuje silnego docisku ciała, silnych wrażeń;
  • dziecko często przechodzi od płaczu do śmiechu;
  • trudności z koncentracją, dziecko łatwo się rozprasza;
  • częsty płacz, rozdrażnienie, problemy ze snem i z zasypianiem;
  • dziecko często wchodzi w konflikty z rówieśnikami, dorosłymi;
  • ma trudności w interakcjach społecznych, jest wycofane, lękowe w nowym otoczeniu;
  • ma problemy w nauce;

Typowe zachowania dziecka z nadwrażliwością dotykową:

  • dziecko źle toleruje czesanie, mycie zębów, mycie twarzy
  • nie chce obcinać paznokci, włosów;
  • przeszkadzają mu niektóre ubrania, narzeka na metki;
  • nie lubi chodzić na bosaka;
  • dziecko jest zdenerwowane w reakcji na niespodziewany dotyk;
  • unika przytulania, głaskania;
  • niechętnie dotyka nowych, nieznanych faktur;

Trudności dziecka w zakresie słuchowym:

  • Dziecko boi się niektórych dźwięków, zasłania uszy na pewne dźwięki – jednocześnie samo mówi bardzo głośno, wydaje z siebie głośne dźwięki;
  • Słabo reaguje na polecenia, prośby – mimo prawidłowego słuchu sprawia wrażenia jakby nie słyszał, odcina się;
  • Przykłada uszy do przedmiotów, zabawek wydających dźwięki lub boi się pewnych zabawek grających;
  • nie toleruje zatłoczonych, gwarnych miejsc;

WYBRANE WSKAŹNIKI ZABURZEŃ INTEGRACJI SENSORYCZNEJ U NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI:

  • reaguje płaczem na czynności pielęgnacyjne – przewijanie, kąpiel, balsamowanie ciała, przebieranie; 
  • występują trudności ze ssaniem piersi, rozszerzaniem diety;
  • opóźniony rozwój mowy;
  • potrzeba dłuższego czasu aby móc się uspokoić;
  • pomija raczkowanie, później siada i później samodzielnie chodzi;
  • ma problemy z manipulacją zabawkami;
  • bawi się samo, unika rówieśników;
  • jest lękowe lub przeciwnie – pobudzone;

W celu skonsultowania niepokojących objawów Państwa dziecka, zapraszamy na konsultację, diagnozę i terapię do naszych wykwalifikowanych terapeutów.   

BIBLIOGRAFIA:
Ayers J.A., Dziecko a integracja sensoryczna, Harmonia, Gdańsk 2016;
Przyrowski Z., Kwestionariusz rozwoju sensomotorycznego, Empis & Sensum Mobile, 2014